VEENFABRIEK

& MUZIEKTHEATER TRANSPARANT & HERMESensemble

compositie & muzikale leiding Wim Henderickx
regie Paul Koek
tekst/libretto Peter Verhelst
dramaturgie Paul Slangen
spel Reinout Bussemaker, Joep van der Geest, Yonina Spijker, Lizzy Timmers
zang Selva Erdener
muzikale uitvoering HERMESensemble
duduk Raphaela Danksagmuller i.s.m. Joost Gils
fluit/altfluit/basfluit Karin De Fleyt
klarinet/basklarinet Peter Merckx
altviool Marc Tooten
gitaar Matthias Koole
percussie Gaetan La Mela en Wim Henderickx
electronics Jorrit Tamminga
muzikale assistentie Diederik Glorieux
vormgeving Dorothee Curio, Paul Koek
kostuums Dorothee Curio
assistent kostuums Rebekka Wörmann
lichtontwerp Uri Rapaport

MAART 2013
11 Rotterdam | De Doelen 010 - 2171717
20 Gent | De Bijloke 09 269 92 92
  
APRIL 2013
07 Utrecht | Stadsschouwburg Utrecht 030 2302023 

FEBRUARI 2012
14 Amsterdam | Stadsschouwburg 020 - 624 23 11
16 Gent | NTGent Schouwburg  + 32 (0)9 225 01 01
22 Antwerpen | Bourla Schouwburg + 32 (3) 224 88 44
25 Arnhem | Schouwburg 026 - 443 73 43

MAART 2012
3 Eindhoven | Parktheater 040 - 211 11 22
8 Leiden | Stadsgehoorzaal 0900 - 900 1705 (0.25 cpm)
21 Maastricht | Theater a/h Vrijthof 043 - 350 55 55
24 Breda | Chassé 076 - 530 31 32
26 Brussel | Bozar + 32 (0)2 507 82 00

Veenfabriek

Met spraakmakende kleine en grote muzikale producties en onder de bezielende leiding van artistiek leider Paul Koek timmert muziektheaterensemble de Veenfabriek vanaf de oprichting in 2004 flink aan de weg. De Veenfabriek doet dat van Leiden tot Athene, van Groningen tot Avignon en van Den Haag tot New York met muziektheater op locaties in theaters en musea.

Muziektheater Transparant gaat als productiehuis vanuit de artistieke en maatschappelijke actualiteit een intensieve dialoog aan met kunstenaars uit verschillende disciplines en preseneert op internationaal niveau muziektheater in al zijn diversiteit. Het vocale staat centraal, oude en nieuwe muziek worden gelijktijdig geprogrammeerd en met elkaar geconfronteerd. Bijzondere aandacht gaat uit naar de ondersteuning van hedendaagse muzikanten en de ontwikkeling van hun werk. 

'Voor Medea heb ik gekozen voor een mise-en-scène die vanuit een specifieke uitgangspositie vertrekt. Geïnspireerd door de traditionele opstelling van Turkse en Arabische orkesten, plaats ik de muzikanten en acteurs gezamenlijk in een horizontale lijn tegenover het publiek. Op bepaalde momenten kunnen solisten uit deze lijn naar voren komen en weer terug keren in de groep.

Ik ben tot deze opstelling gekomen, omdat ik geïnteresseerd ben in de concentratie die dit tussen de muzikanten en acteurs oplevert. Anders dan in de halve cirkel waarmee de Westerse muziek doorgaans werkt, kan de concentratie van de Oosterse muzikant dankzij deze rechte lijn namelijk alleen maar op de oren gericht zijn. Je kan elkaar namelijk niet zien, en daarmee dus ook niet in de gaten houden.
Maar er lijkt ook een soort gezelligheid te verdwijnen die bij de halve cirkel lijkt te horen. Zo van: ’Zullen we even lekker gaan spelen?’  In lijn rugbyen we op de overwinning aan. In lijn trekken we ten oorlog….
Maar een lijn drukt ook gelijkwaardigheid uit en voor de gezelligheid komt er voor mijn gevoel een noodzaak in de plaats; een noodzaak om te spelen, te musiceren. Een noodzaak die juist aanvoelt bij de ellende die zoveel mensen in dit verhaal moeten ondergaan. Het is mijns inziens niet zo dat er in deze gruwelijk pijnlijke tragedie van gekrenkte trots en aangedaan onrecht te kiezen is voor iemands leed boven dat van een ander. In de mythe van Medea zijn er enkel verliezers en is het lijden voor iedereen even groot.
Daarom is de keuze van Wim Henderickx juist om voor Selva Erdener een lamento te componeren dat gedurende de hele voorstelling klinkt. Een smekende, jammerlijke melodie die uiteindelijk boven alles zweeft en de onmacht van de kleine mens voor het grote onrecht indringend voelbaar maakt; maar ook een melodie die er in slaagt ons allen op te  tillen en mee te voeren naar een ander gebied, hoog boven de ellende uit; ons meevoert naar een gebied van troost en liefde. 
De tekst voor onze voorstelling is allereerst de Medea van Peter Verhelst. Hij schrijft vier monologen waarin de gedachten en de gevoelens van elk hoofdpersonage gelijkelijk aan bod komen; waarin inzichtelijk gemaakt wordt wat hen drijft tot daden waarvan de consequenties niet te overzien zijn. Vier monologen, vier verhalen uit liefde voortgekomen, uit liefde gestuurd en uit liefde gehandeld.
Natuurlijk is Peter Verhelst vanuit de Griekse mythe vertrokken, maar heeft hij bij de vrouwen de liefde als uitgangspunt genomen en bij de mannen de relatie met het huidige Europa gezocht. Bij Kreon heeft hij vooral gedacht aan de staat waarin we op dit moment in de samenleving staan: het bloemenland Nederland dat zijn identiteit lijkt te verliezen, maar hebben de Nederlanders een duidelijke identiteit?
En Jason, de politicus: hij die de macht overneemt, niet uit politiek belang zo lijkt, maar uit opoffering. Zijn uitspraken reflecteren de huidige tijd en doen denken aan de redevoeringen die Westerse politici uitspreken en die zo briljant geschreven zijn dat elke schijn van eigenbelang vermeden wordt. Als nieuwe heilige doet hij alles enkel en alleen om de gemeenschap te dienen. Op weg naar een nieuwe wereld offert hij zich op voor het welzijn van iedereen.
Terwijl Glauke, de koningsdochter, die door de liefde overvallen plots weet waarom ze leeft en waarom ook zij kan liefhebben, haar noodlot tegemoet gaat en door die liefde absoluut het leven achter zich moet laten; een onbedoeld offer aan de schoonheid en de onschuld.
En tenslotte Medea die uit liefde handelt. Deze koningin die akelig consequent een nog immer actuele wanhoopsdaad verricht vanuit woede en verdriet dat zo groot is omdat ze in haar leven al teveel aan haar Jason gegeven heeft, zodat ze denkend en handelend in oorzaak en gevolg niet anders kan dan die wanhoopsdaad tot het einde te volbrengen'.

De Belgische en Nederlandse pers over MEDEA
(première 18 mei 2011, deSingel, Antwerpen)

Muziektheater 'Medea' van Wim Henderickx beleeft wereldpremiere in deSingel, De Morgen, 23 mei 2011
‘…een bedwelmend mooie voorstelling…[…] ’Oosterse invloeden […] vervloeien moeiteloos met geavanceerde moderne compositietechnieken. Het resultaat is een zelden vertoond kunststuk: een klankenstroom van een grote schoonheid, op het precieuze af.
lees de recensie hier

Muziektheater: Wereldcreatie Medea (****), Knack, 20 mei 2011
‘…een evocatie van de oude Griekse mythe waarbij de muziek de tekst als een rijpe vrucht liet openbarsten. […] ik was aangegrepen, voelde de catharsis, zoals de oude Grieken de tragedie ook hebben bedoeld.’
lees de recensie hier

Medea, waar geloven we nog in?, Cutting Edge, 20 mei 2011
‘Regisseur Paul Koek is degene die het werk van beide kunstenaars (Peter Verhelst en Wim Henderickx) verenigt in een coherente voorstelling. Zijn jarenlange ervaring met muziektheater in combinatie met zijn keuze voor een grote soberheid, zorgt ervoor dat deze ‘Medea’ een multidimensionaal meesterwerk wordt.’ […] ‘ een verpletterend relevante en verrassend gelaagde tragedie, waarin drie grote kunstenaars uit de Benelux elkaar verheffen.’
lees de recensie hier

'De hang naar macht wordt gevoed door de liefde' NRC, 27 mei 2011
‘Voor de opera Medea componeerde de Antwerpse slagwerker Wim Henderickx subtiele ragfijne muziek. Blaasinstrumenten en percussie zorgen voor een weemoedige, prachtige sfeer die in contrast staat tot het wrede verhaal van de kindermoordenares. […] ‘Yonina Spijker vertolkt een zeldzaam gave en tedere Medea’. […]‘Verhelst speelt briljant met de woordkeuze van waardigheidsbekleders. Kreon roept op tot orde en harmonie. Jason laat weten: ‘zonder schoonheid gaat al het goede in de wereld verloren’. […] Ondertussen zwelt de muziek aan en begint Medea aan haar laatste woorden: zij houdt een loflied op de broosheid van haar kinderen om ze vervolgens in hun slaap te verstikken. […] De tedere toonzetting maakt de voorstelling tot een verrassende belevenis.
lees de recensie hier